Орынбор қазақтары араша сұрайды

Мәскеуде ТМД елдері басшыларының бейресми саммиті өтіп жатқанда 300 мыңнан астам қандасымыз тұратын Ресейдің Орынбор өлкесінен біздің редакциямызға араша сұраған хат келді.Онда Орынбор облысына қарасты Соль-Илецк (бұрынғы атауы – Тұз-төбе) ауылының тұрғындары: «Біз тұратын Соль-Илецк ауылында Кеңес одағынан бері партиялық жоғары лауазымды қызметтерде, кеңестік және әкімшілік органдарда, шаруашылық субъектілерінің басшылығында, одан қалса, зауыт, фабрика, колхоз-совхоз басшылығында бірде-бір қазақ отырмаған. Бүгінде, мемлекеттіліктің нышаны ретінде демократиялық құндылықтар алға қойылып, қазақтардың жоғары білімі мен өрелі ой-санасына қарамастан, мемлекеттік және атқарушы билік тармақтарына қызметке тартқанда адамды ұлтқа бөліп, кемсіту саясаты сақталынып келеді», – деп мұңын шағады. Ресейдегі қандастарымыз «экономикалық ұлтшылдықтың» барын да жоққа шығармайды. Бұл орайда олар қазақ бизнесмендеріне қатысты қысымның барын алға тартып отыр. Бір мысал ретінде жергілікті кәсіпкер Құспан Батесовтің саяси тұрғыдан қудалануын келтіреді. Ол 1998 жылы облыстық думаға кандидат ретінде тіркелген екен. Батесовтің саяси қызметі үшін оны әкімшілік қысым арқылы қудалауға тырысқан көрінеді. Жергілікті қазақтардың мәселесін ту еткен азамат саясаттан қуылып кәсіпкерлікке ауысады. «Қазір ол Мәскеуде тұрса да, әл-ауқаты өте төмен Орынбор қазақтарына қол ұшын созып отыр» дейді хат авторлары. Біз Мәскеуге хабарласып, Құспан Батесовтің қазіргі жағдайға байланысты ойын өз аузынан естуге тырысқан едік. Өз сөзінде ол бұл мәселеде Қазақстаннан басқа арқа сүйер жері қалмағанын айтып, Орынбор қазақтарының қатты теперіш көріп жатқанын жеткізді. Хаттың бір данасын Соль-Илецк тұрғындары Қазақстан Президентіне, екінші данасын Ресей президентіне жолдаған көрінеді. Негізінен Соль-Илецк қазақтары 29 ақпан күні әлеуметтік-экономикалық жағдайларының нашарлығын, ұлттық тұрғыдан алалаушылық көріп жатқанын айту үшін арнайы жиын ұйымдастырмақ болған екен. Дегенмен, жергілікті әкімшілік бұған рұқсат бермей отырған сияқты. Жағдайдың осындай сипат алуына «Яикъ» газетінде жергілікті қазақтардың облыс губернаторы А.Чернышевке жазған өте ауыр әлеуметтік-экономикалық жағдайлары туралы хаты себеп болса керек. Бұл хатқа қол қойған жергілікті қазақтар прокуратурадан шақырту алып, құзырлы орындардан қатты қысым көріп отырғанын, тіпті, кейбірін қылмыстық іс қозғаймыз деп қорқытып жатқанын ашына жеткізеді. Бұл хаттан кейін біз Орынбор облыстық әкімшілігіне хабарласқан едік. Онда губернатордың баспасөз көмекшісі Людмила Федоровская «бұл фактілердің әсіреленіп жеткізілгенін» айта келе: «Орынборда өзге ұлттарға қатысты саясат өте жақсы. Бізде Қазақ қоғамдастығы да жұмыс істейді. Өз басым қазақтарға қатысты алалаушылық болғанын көрген емеспін», – деді. Бұдан кейін біз Қазақстанның Ресейдегі елшілігіне хабарластық. Ондағы елшіліктің баспасөз қызметі Орынбордағы жағдайдан хабарсыз болып шықты. Дегенмен, Ресейдің Орынбордан бөлек Сарытау, Қажытархан, Омбы, Томбы қалаларында тұратын 1,5 миллионнан астам қандастарымыздың тағдыры бізді бей-жай қалдырмайтыны анық. Біз алдағы уақытта бұл мәселені өз қадағалауымызға алатын боламыз.
http://www.aikyn.kz/site.php?lan=kaz&id=166&pub=16392

Орынбордағы қазақтар. Бүгінде Ресейде 1,5 млн астам қазақтар тұрады. Олардың дені Сарытау, Орынбор, Омбы, Томбы, Қажытархан жерлерінде орналасқан. Орынборда алғашқы қазақ съезін өткізген кешегі Алаш зиялылары мен Құрманғазыдай кемеңгерлердің бүгінгі ұрпағы осы жастар....

Калайсындар?

Бұл Түркияда түскен суретім. Стамбұлда да Алматыдағы саябақтардай көгершін, кептерлер көп ұшады екен. Кім біледі, Алматыдан ұшып келген құстар шығар деп, оларға жем тастадым. Айтпақшы, Алматыда құстарға жем тастау - әркімнің өз еркі, ал Түркияда бір уыс бидай - 2 лир тұрады. Олар бұдан да бизнес жасайды екен. Естімеген елде көп деген осы шығар...

Көктем келе жатыр!

Сәлем! Қалайсыңдар! Бүгін Алматы кереметтей жылып тұр. Күн шуағымен бүкіл Алматыны аялап тұрғандай. Көктем келе жатыр. Көктемнің келе жатқаны сезіліп-ақ тұр. Жыл құстары ұшып келіп, әдемі ән салып жүр. Көктем деген керемет қой! Сендер қалай ойлайсыңдар?

Мысық пиғылды миссия

Қазақстанның төл бағдарламасы «Болашақ» бойынша оқыған жастардың үштен бірі ғана мемлекеттік тілді меңгерген болса, бағдарламадағы ауыл жастарының үлесі он пайыздан аспайды. Елбасының өз аузынан шыққан бұл сөздер тіл мен ауыл балаларының мәселесін шешуге, ең бастысы, ұлттық патриотизмді шыңдауға негіз болуы тиіс. Қазақтың «Болашағынан» тыс АҚШ та «ертеңгі қазақ көшбасшыларын» дайындауға 90-жылдардың басынан-ақ араласып кеткені рас. Ресми мақсаттары кіршіксіз болса да, астарлы мүдделері мүлдем бөлек америкалық оқу бағдарламаларының қызметі ұлттық қауіпсіздікке қаншалықты нұқсан келтіруі мүмкін?!Атын берсек те, фамилиясын бер­меуді сұраған Азамат 2005-2006 жылдар аралығында АҚШ-тың Флорида шта­тында «Flex» (Future leaders exchange) бағдарламасы бойынша оқып келген. ТМД және Орталық Азия аумағындағы елдердегі жоғары сынып оқушыларына арналған бұл бағдарла­маға жылына 50 мыңдай бала ілігетін көрінеді. Өзі Өзбекстан азаматы болса да, қаны қазақ Азамат Қазақстандағы оқу орындары­ның бірінде оқиды. Бұл орайда ол: «Мен АҚШ-та мүлдем қал­ғым келмеді. Онда қалып жатқан қатар­ластарымның дені протестант дінін қа­был­дап қалды. Бұл бағдарлама бойынша, біз міндетті түрде америкалық отбасында тұруымыз керек-тін. Ал ол отбасылары­ның дені – шіркеуге жексенбі сайын баратын нағыз діншіл америкалықтар. Олар бізді де шіркеуге баруға үгіттеді», – дейді. «Еркіндік пен бостандық елі» ата­лып кеткен АҚШ бұл күндері мис­сионерлік саясатты ерекше қарқынмен жүргізіп, өз дінін өзге елдерге таңып отырғаны жасырын емес. Әрине «Flex» сияқты бағ­дарламалар шын мә­нінде, өзара білім алмасуға, өзге мәде­ниетті тануға, де­мократиялық бағытта дамуға үлес қосса да, іс жүзінде әлі де ой-санасы, азамат­тық позициясы, діни ұстанымы қалып­тасып үлгермеген 16-17 жас аралығын­дағы жас жеткіншектерді бөтен елде бөтен діннен сусындатып, бөтен пиғылға баулитынын байқау қиын емес. Жа­ныңда «әй дейтін ажа, қой дейтін қожа» жоқ. Басынан өткен күн­дерді Азамат былай еске алады: «Өз­бекстаннан бұл бағдарлама бойынша 119 оқушы бардық. Олардың ішінде хрис­тиан дінін қа­былдап, сол елде қалып қал­ғандары да болды. Діншіл өзбек балалары өзге дінге кіріп жатқанда, қазақтан не сұрайсыз?! Негізінен, Америкадағы дін – бизнес. Мен Америкада оқып жүр­генде, бір бай әйел 2 миллион долларға үлкен шіркеу салғызды, сонда ол мұны – болашаққа құйған, ертең қайтатын инвестиция деп санады. Евангелизация саясаты бойын­ша, сен шіркеуге қанша адам әкелсең, соншалықты қаржыға кенелесің», – дейді. Азамат бір миссио­нер­дің сөзін еске алады. Бірде амери­калық миссионерден: «Сен үшін дін – бизнес пе, әлде миссия ма?» деп сұрапты, сонда әлгі миссионер: «Дін – әрі бизнес, әрі миссия», – десе керек. Бүгінде АҚШ-тағы евангелис­тердің қолында ірі-ірі баспа үйлері, электронды ақпарат құрал­дары, газет-журналдар, кино және музы­калық студиялар шоғырланған. Тіптен шіркеу музыкасы да шоу-бизнес сала­сының құрамдас бөлігіне айналғалы қай заман?! Бір өкініштісі, миссионерлердің қар­ма­ғына ілініп жатқандар – тек қана амери­калық бағдарламалар бойынша сыртта оқып жүрген балалар емес, ар­найы отандық бағ­дарлама бойынша тәлім алып жатқандар да жат идеология мен өзге діннің қол­шоқпарына айналып жатқанға ұқсайды. Ел есінде, заңғар-заңғар ақын-жазу­шыларымыздың қыз­дары шетелге барып, америкалыққа тұрмысқа шығып, неке­сін протес­танттық шіркеуде христиан ретінде қиғаны... Әрине, діни экспансия жергілікті ха­лықтың агрессиясын, ұлтшыл патриот­тардың бас көтеруін де тудыруы мүмкін. Мұны білетін миссионерлер жергілікті елдің жас ұрпағын америкалық рухта тәрбиелеуге жанталасып келеді. Орыс­тілді сайттардың біріне сұхбат берген Нина Каландаришвили де «Flex» бағ­дарламасы бойынша Америкада оқыған. Ой-санасы америкалық рухта қалып­тас­қан ол америкалықтардың постке­ңес­тік елдер жастарынан «болашақ революционерлерді» дайындап жатқа­нын жасырмайды: «Дамушы елдерге, әсіресе, бұрынғы КСРО мемлекеттеріне потенциал мен жаңа адамдар керек. Ондағы қазіргі саясатта жүрген адам­дардың дені Кеңес Одағында туып-өскен. Олар мемлекетке жақсылық жасағысы келсе де, қалай жасауды білмейді. Олар­да Кеңес Одағынан қалған комплекс бар, ал жас ұрпақта ондай жоқ» – дейді. Әрине, келер ұрпақ жаңаруы керек. Бірақ болашақ ұрпақты америкалықтар емес, жергілікті халық, мемлекет, Үкімет тәрбиелеуі керек. Бір қызығы, амери­калықтар «Flex» бағдарламасына әрбір елдің ең үздік оқушыларын алады екен. Үшке оқып, кластың арты боп жүрген балалардың оларға керегі де жоқ. Басты талаптары: бала өте жақсы оқуы керек, шет тілін білуі тиіс, 16-17 жастағы жо­ғары сынып оқушысы (яғни Кеңес за­манын көрмеген ұрпақ өкілі) болуы керек. Украина, Грузия, Қырғызстанда әп-сәтте түрлі-түсті революцияны жасап, елді төңкеріп берген кейбір америкалық ұйымдар енді қазақ және өзбек елдеріне көз салып отырғанға ұқсайды. Амери­када бір жыл бойы оқып келген Азамат та кейбір америкалық ұйымдардың жас ұрпақтан болашақ мемлекет басшыла­рын, жергілікті билікке қарсы револю­ционерлерді дайындап жүргенін білетінін айтады. Егер де «Flex» бағдарламасы жастар арқылы демократиялық қағидаттарды жергілікті елге енгізуді мақсат тұтса, ағылшын тілін үйрететін «Халықаралық білім беру қызметі» атты ұйым еван­ге­лиені әрбір христиан емес халықтардың жүрегіне жеткізуді мақсат етеді. Бұл ұйымның оқытушылары Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Қытай, Ресей­дің жоғары оқу орындарына ағылшын тілін, менеджмент пен заң құқықтарын үйретеді. Бұл – бүркеншік бағыты. Не­гізгі қызметі – жергілікті халықтың жас­тарын евангелилендіру. 1992 жылы Қа­зақ­станда қабылданған «Діни бірлес­тік­тер мен діни наным-сенім бостандығы» туралы заңның босаңдығынан Қазақ­стан­ның өзі бүгін миссионерлерді қа­былдайтын елден бұрын миссионерлерді дайындайтын мемлекетке айналып кеткенін сезбей де қалды. Кейбір ре­сейлік мәліметтерге сенсек, Қараған­дыдағы «Грейс» шіркеуі мен «Жаңа өмір» миссиясынан шыққан оқытушылар бұл күндері Моңғолияға барып, жергілікті халыққа евангелиенің сөзін жеткізуге «атсалысып» жатқанға ұқсайды. Шынтуайтына келсек, Батыста ой­лап табылған «діни наным-сенім бос­тандығы» деген қағида – адамдарды өз ата-баба дінінен бездіртіп, жылтырағы мен жеңілдігі көп протестант дініне енгізуді көздейді. Қазақстанда түрлі білім беру орталықтары, мәдени және үкіметтік емес ұйымдардың «шекпенін» жамылып, шынтуайтында, тіл үйретуден гөрі діни миссионерлік, түрлі-түсті революцияға дайындайтын, сондай-ақ барлау қыз­метімен айналысатын ұйымдардың бары анық. Өткенде ғана Қазақстандағы «Бла­годать» шіркеуінен шетелдік тыңшылар табылды. Бірақ бұл діни-саяси экспансия аласапыранының басы ғана.Айқындама:Бейбіт Сапаралы,дінтанушы:– Өзімізге бауырлас мұсылман елдерінің ішінде Түркияның тәжірибесіне қарасақ, түріктердің Америкада 60-70-жылдары оқып келген азаматтары кейіннен Түркияда министр, премьер-министр сияқты үлкен лауазымдарда отырды. Олардың барлығы да шетелдік ұйымдарға қызмет етті, мемлекет көп қиындықты басынан өткізді. Қазір олардың билігі ауысып, қызметке ұлтжанды, түрікшілдік бағыттағы мұсылман азаматтар келіп жатыр. Сонау 90-жылдардың басында Қазақстанның өнер және мәдениет қайраткерлері ең алғаш рет Америкаға барған еді. Үкімет өкілдері бастап барған қазақ делегациясын Америка басшылары емес, протестанттық шіркеудің өкілдері қарсы алған. Біздің үлкен басшыларымыз, әкімдеріміз, өнер қайраткерлерімізге таңертеңгілік астан кешке дейін тамақ берген кезде протестанттық шіркеуде шоқынудан бастап барып қана тамақ береді екен. Бұл – бір айға барған адамдар үшін жасалған дүние. Ал оқуға барған балаларды, әрине, олар протестанттық дінге тартқысы келеді. Бұлардың ұлттық зерттеу, барлау орталықтары бар. Олар Американың саясатына қызмет ететін кадрларды дайындауға тырысады.

Қазақ тілін кім оқытты екен...

Мектепте қазақ тілін жақсы меңгермеген оқушылар министр болған тұсында репетитор жалдап, мемлекеттік тілді қайта оқуға мәжбүр. Кейбір министрлер мен әкім-қаралар тілді меңгеруді парыз деп білсе, кейбірі мектепте сабақтан қашқандай тілді тиіп-қашып үйренеді екен. Біз кезінде бірқатар министрлер мен әкімдерге қазақ тілі пәнінен сабақ берген репетитор-ұстаздарды тауып, олардың бағасын білуге тырысқан едік.Премьер-министр Кәрім Мә­сімов қытай және орыс тілдерін жетік білсе де, мемлекеттік тілді әлі де толыққанды меңгере алмай жүргені анық. Оның өз баян­да­маларын ежіктеп оқығаны еріксіз бастауыш кластағы баланың жағ­дайын көзге елестететіндей. Бір қы­зы­ғы, Мәсімов қазақ аталғалы бе­рі оның қазақ тілін білуі заңды бол­уы тиіс-тін, десек те, қызығы сол, интернеттегі мәліметтер бо­йын­ша, ол кісі қазақ тілінен гөрі ұй­ғыр тілін жақсы меңгерген кө­­рі­неді. Жалпы, қазаққа диаспора ті­лін білу міндет емес қой, міндет – мемлекеттік тілді білу. Пре­зи­дент­тің талабы бо­йын­ша, бүгінде бар­лық ірілі-кішілі шенеуніктер мемлекеттік тілді мең­геріп жатыр. Олардың ішінде Үкі­меттің қазіргі басшысы Кәрім Мә­сімов те бар. Кезінде премьер-министрге қа­зақ тілін үйреткен филолог-ма­ман Қарлығаш Сәре­ке­нова Мә­сі­мовтің мемлекеттік тіл­ді бі­летінін айтады. «Тек көпшілік ішін­де қиналып қа­ла­тыны бол­ма­са, Мәсімовті мүлде қазақ тілін біл­мейтіндердің қа­тарына жат­қызуға болмайды» – дейді репе­ти­тор. Қазақ тілінен премьерге он шақты сабақ берген ұстаз тәлімгер жайлы былай дей­ді: «Мәсімов – өте ынталы, өз-өзі­не өте қатал та­лап қоятын, білу­ге ұм­тылатын аза­мат екенін бай­қа­дым. Негізі, ол кісі жеке отыр­ған­да, қазақша сөй­лей алады. Тек көп­ші­лік ішінде сәл қобалжи­ты­ны бар» – дейді. Бір айта кетер­лі­гі, Кәрім Мәсімов үй тап­сыр­ма­ла­рын Пре­зи­денттің тапсыр­ма­сын­дай бұл­жыт­пай орындауға тыры­сады екен. Ал үй тапсыр­ма­лары­на қазақша сөздер жаттау, сөй­лемдер құрастыру, бір та­қы­рып­қа әңгіме дайындап келу, т.б. кі­реді. Кейбір саяси сарап­шылар мен саясаткерлер премьердің билікте отырған бір жылдығына орай Үкімет жұмы­сы­на «үш» деген баға беріп жүр­гені белгілі. Ал біз Мәсімовтің тіл үйренудегі бағасын сұрағаны­мыз­да қазақ тілінің оқытушысы: «Мен тіл үйреткенде баға қоймай­мын», – деді. Тіл үйретуші баға қоймаға­ны­мен, Мәсімовтің қазақшасын жақсы білетін қауым оның тілдік көрсеткішін сарап­шылар­дың Үкі­мет­ке қойған бағасынан асып кет­пегенін түсінсе керек. Тіл үйрену қанша тұрады? Қазақстанда ағылшын тілін үйрену кем дегенде сағатына 3 мың теңгеден асады. Ал, мемлекеттік тіл – қазақ тілін үйрететін курстар өте арзан. Мәселен, отандық министрлер қазақ тілі дәрісінің сағатына небары 2 мың теңге төлейтін көрінеді. Ал тіл үйренуге құйылған қаржы – келешекке құйылған оңтайлы инвестиция.Мәдениет және ақпарат ми­нистрі Ермұхаммет Ертісбаевқа ша­мамен осыдан 4-5 жыл бұрын са­бақ берген филология ғылым­дары­ның докторы, доцент Сар­қыт Әлісжанов өз шәкіртінің тіл­ге икемділігін баса айтады. Бір ға­н­а өкініші, Ертісбаев Сарқыт Қа­лымұлынан бір-екі рет қана дә­ріс алыпты. Оған да себеп жоқ емес. Ол кезде Президент ап­пара­ты­ның ішкі саясат бөлімінің мең­геру­шісі қызметін атқарған Ер­мұхаммет Ертісбаев қызметін ауыс­тырған тұста ұстаз бен шәкірттің жұбы ажырап кетеді. Тіл маманы шәкіртінің мінез-құл­қы жайлы былай дейді: «Сабақ беру кезінде байқағаным, ол кісі өте ширақ, ынта-ықыласы зор, қазақ тіліне икемі бар азамат екен, – дей келе, – лауазымды тұл­ғалардың жұмысы өте қар­балас ғой. Ол кісінің қызметі ауыс­қан соң, бір-бірімізді таба ал­май қалдық. Кейін Ертісбаевқа са­бақ­ты кім бергенін білмеймін, бі­рақ қазақша баяндама жасап, кә­дімгідей сөйлеп жүр ғой», – деп сө­зін түйіндеді ұстаз. Кезінде елі­мізде Мем­ле­кет­тік тілді жеделде­тіп оқытатын рес­публикалық ор­талық ашылға­ны ел есінде. Оның да басты мақ­сат­тарының бірі – жоғары қыз­мет­те отырған «шала қа­зақтар» санатына еніп кеткен тұл­ғаларға мемлекеттік тілді үй­рету еді. Бұл тұста филолог-ма­ман Сарқыт Қалымұлы Пре­зи­дент әкімші­лі­гін­­де қызмет ететін бірқатар лауа­зым­ды тұлғаларға са­бақ беріп, тіл­дерін икемге кел­ті­ріп, беттерін ана тіліне бұ­рып-ақ берген. Ол үшін үлкен ал­ғыс, әрине.Бүгінде Ішкі істер министрлігі қызметкерлеріне қазақ тілінен сабақ беретін филолог Гүлбағира Төртқарина Оңтүстік Қазақстан об­лысының әкімі Нұрғали Әші­мов­ке тіл үйретіпті. Өзі оңтүстікте туса да, орыстар арасында өсіп, ғы­лыми еңбектерін Мәскеуде қор­ғаған Нұрғали Әшімов қазақ ті­лін үйренуге өзі ерекше ықылас біл­діріп, мемлекеттік тілді алты ай бойы ерінбей меңгеріпті. Бұл жа­йын­да Гүлбағира Төртқарина бы­лай дейді: «Негізі ол кісі тілді зор ынта-ықыласпен үйренді. Сабақ күнделікті сағат 8-ден 9-ға дейін өтіп жүрді. Ол кісінің тілді мең­геру­ге қызыққаны соншалықты, тіп­ті арнайы бағдарлама жа­сай­мын дегені есімде. Ол кісі өзі ма­те­ма­тик екен. Қазақ тілінің грам­ма­тикасын математика заңды­лық­тарымен салыстырып, өзі де зор қызығушылық білдірді. Осы­лай­ша тілді жеңіл меңгеріп кетті», – дейді ұстаз шәкірті жайлы. Соған қарағанда, тілді меңгеру үшін адамға патриоттық сезім мен ынта-ықыластың оянуы ғана керек сияқты. Оңтүстік Қазақ­стан облысы әкімінің тіл үйренуге қызыққаны сон­ша­лық­ты, тіпті, са­бақ берген екі ұс­та­зынан үй тап­­сырмаларын өзі-ақ сұрап ала­ды екен. Шәкірт­тері­нің тілді үй­ренуге деген құл­шы­ны­сына ри­за болған ұстаздар Нұр­ғали Әші­мовке ылғи «үздік» де­ген баға қо­йып отырса керек. Бүгінде қазақ тілінің оқыту­шы­сы Гүлбағира Төртқарина Сырт­қы істер вице-министрі Ер­жан Қазыхановқа қазақ тілінен са­бақ беріп жүр. Бірнеше шет ті­лін білетін Ержан Қазыхановқа ана тілін меңгеру қиынға соғып жат­пағанға ұқсайды. Бұл жөнін­де ұстаз: «Полиглоттар тілді жақ­сы меңгереді. Олар үш-төрт тілден кем тіл білмейді. Ол кісі үш айдан бері тілді үйреніп жатыр. Оған өте жақсы баға қойып жүрмін. Әри­не, сөйлегенде біршама қинала­ды. Негізі, ойын қазақ тілінде жақ­сы білдіре алады» – дейді.45 жылдан бері ұстаздық етіп келе жатқан Білім беру ісінің үздігі, ке­зінде Ал­ма­тыдағы №88 қазақ ор­та мек­тебінде директор болған Қан­тай Оразбайқызы да талай шәкірт­тер­ді үкілеп тәрбиелеп шы­ғарған. Ке­зін­де Білім және ғы­лым вице-ми­нистрі қызметін атқарған, бү­гін­де «Самғау» ұлт­тық хол­дин­гі­нің басшысы Аза­мат Әбді­мо­мы­нов Алматыдағы № 45 аралас мек­тебінде оқыған. Сол тұста Қан­тай Оразбайқызы жас­тайы­нан зерек боп өскен Аза­мат деген ба­лаға ерекше үміт ар­та­ды. Шә­кірт ұстаз үмітін ақтап, қа­зақ тілі сабағын жақсы оқиды. Қан­тай Оразбайқызы өзі тәрбие­ле­ген шә­кірті болмаса да, Сенат төра­ғасы Қасым-Жомарт То­қ­аев­тың тез арада тілді меңгеріп кет­кеніне ризашылығын білдіріп: «Негізі­нен тілді меңгеру үшін үш айдың өзі де жеткілікті. Ал қазақ тілі ана тілі болып табыла­тын­дар­ға тіл үй­рену тіптен оңай. Ұлттық на­мыс бар жерде адам міндетті түр­де қа­зақ­ша сөйлеп кетеді. Мә­се­лен, қа­зіргі Сенат төрағасы мә­тел­деп сөй­лейтіндей деңгейге жет­ті ғой. Өз­гелер Қасым-Жомарт Тоқаев­тан үл­гі алуы керек», – дей­ді ұла­ғат­­ты ұс­таз. Парламент Мәжілісінің де­пу­таты Тәңірберген Бердіоңғаров­тың ресми сайтында «Владение язы­ками: казахский, русский, анг­лийский» деп жазылып қо­йып­ты. Ағылшыншасын қайдам, бі­рақ ол кісінің қазақшасының ақ­саңдап жүргені ешкімге де жа­сырын емес. Кезінде «Хабар» ар­на­сынан шығып жүрген «Уроки Тілашар» деген қазақ тілін үй­рену­шілерге арналған сериалға түс­кен Бердіоңғаров тілді жетік мең­гере алмағанға ұқсайды. Бер­діоңғаровтың тілді оңдырта алмай жүргеніне мектеп ұстаздарын не­ме­се жоғары оқу орнындағы оқыту­шыларын кінәлаудан ау­лақ­пыз. Анығы, ана тілімді білем, үйре­нем, қайта жаңғыртам деген на­мыс бар жерде құлшыныс та бо­лады. Ал ол жоқ жерде бұрын­ғы­ның ығымен жүріп, болашаққа ұм­тылу болмайды. Елбасы айт­пақ­шы: «Қазақстанның бола­ша­ғы – қазақ тілінің қолында», яғни, елі­міздің толықтай қазақылану про­цесі өз деңгейінде жүріп жа­тыр. Тек одан тілді тиіп-қашып үй­реніп жүрген шенді-шекпен­ді­лер қалыс қалмаса игі. Қалыс қал­са, өз обалы өзіне. Бір қызығы, біз өзге де ми­нистр­лердің репетитор – ұста­з­дары­на хабарласқанымызда, олар ат-тонын ала қашып, қандай да бір ақпарат беруден бас тартты. Со­ған қарағанда, олардың шә­кірт­терінен түк те нәтиже шық­па­ған сияқты.Тілді әлі де меңгеріп жүр­­­ген Мәдениет және ақ­­па­рат министрі Ермұхаммет Ер­­тісбаев қазақ тіліне икем­дел­­ген TOEFL бағдар­ла­ма­сы­ның енгізілуін баста­ма­шы боп көтеріп жүргені бел­гілі. Бұл бағдарлама ен­гізіл­се, ең алдымен оның ба­сы-қа­сын­да жүрген ми­нистрлер­дің өздеріне кө­мектесе ал­са игі еді. Бірақ қа­зірше кей­бір пысықай ми­нистрлер тіл­ді тиіп-қа­шып үйреніп жүр­ген­ге ұқ­са­йды.

Армысыздар, блогымды қайта жаңғыртып, жаңартылған нұсқасын ұсынып отырмын!
Қабыл алыңыздар!